درجه بندی کاشی و سرامیک؛ تعریف استانداردها، معیارهای کیفیت و راهنمای تشخیص انواع درجات

درجه‌بندی کاشی و سرامیک معیاری علمی برای ارزیابی کیفیت، دوام و زیبایی محصول است که بر اساس استانداردهای ملی و آزمون‌های فنی مختلف مانند مقاومت سایش (PEI ≥ 4)، یخ‌زدگی و جذب آب کمتر از 5% تعیین می‌شود. این سیستم درجه‌بندی شامل چهار سطح از عالی تا معمولی است که اطلاعات مربوط به آن روی کارتن بسته‌بندی درج می‌شود. این معیار به خریداران کمک می‌کند تا انتخاب دقیق‌تری داشته باشند و محصولی مناسب با نیاز خود تهیه کنند.

کاشی‌کاران و متخصصان توصیه می‌کنند که برای فضاهای پرترافیک از کاشی و سرامیک درجه یک بدون عیب ظاهری استفاده شود، برای کاربری‌های خانگی کاشی درجه دو و برای دیوارهای تزئینی، کاشی درجه سه مناسب است. علاوه بر این، توجه به مواد اولیه، نوع لعاب، ضخامت و چاپ رنگ، می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین و بادوام‌ترین انتخاب را داشته باشید.

درجه‌بندی کاشی و سرامیک چیست؟

درجه‌بندی کاشی و سرامیک سیستمی است که کیفیت محصولات را بر اساس مجموعه‌ای از معیارهای فنی و ظاهری سنجیده و ارزیابی می‌کند. این طبقه‌بندی به خریداران امکان می‌دهد تا محصولی متناسب با نیازهای خاص خود انتخاب کنند. گرید کاشی به‌طور کلی بیانگر سطح ظاهری محصول است که می‌تواند تأثیر زیادی بر قیمت و دوام آن داشته باشد. در واقع، انتخاب کاشی مناسب باید بر اساس این معیارهای علمی و نه صرفاً بر اساس ظاهر آن صورت گیرد.

نقش درجه‌بندی در انتخاب کاشی و سرامیک

انتخاب درجه مناسب کاشی بر اساس نوع استفاده و کاربری فضا بسیار اهمیت دارد. برای فضاهایی با ترافیک بالا و استفاده مداوم مانند لابی‌ها و راهروها، انتخاب کاشی درجه یک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که این کاشی‌ها دارای مقاومت بالایی در برابر سایش و آسیب‌های فیزیکی هستند.

در آشپزخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی، کاشی‌های درجه یک یا دو با جذب آب پایین توصیه می‌شود تا از مشکلات احتمالی در برابر رطوبت جلوگیری شود. برای دیوارهای پذیرایی و اتاق‌ها نیز می‌توان از کاشی درجه سه استفاده کرد که هم از لحاظ اقتصادی به‌صرفه‌تر است و هم به زیبایی فضا کمک می‌کند.

عوامل تاثیرگذار در درجه‌بندی کاشی و سرامیک

کیفیت مواد اولیه و تکنولوژی تولید

کیفیت مواد اولیه نقش بسیار مهمی در تولید کاشی باکیفیت دارد. استفاده از خاک رس با خلوص بالا، که باعث یکنواختی در فرآیند تولید می‌شود، از جمله این عوامل است. همچنین تکنولوژی پیشرفته در خطوط تولید، که باعث کاهش عیوب و افزایش دقت در ساخت می‌شود، می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت محصول نهایی بگذارد.

کارخانه‌هایی که از دستگاه‌های مدرن و پیشرفته استفاده می‌کنند، معمولاً درصد بالاتری از تولید کاشی با گرید A را به‌دست می‌آورند. فرآیند پخت با دمای کنترل‌شده و پخش یکنواخت لعاب نیز از ایجاد نقص‌هایی نظیر لعاب نگرفتگی جلوگیری می‌کند.

ضخامت و ابعاد استاندارد محصولات

دقت در ابعاد و ضخامت کاشی‌ها، یکی از مهم‌ترین عوامل درجه‌بندی است. برای حفظ استحکام و کیفیت در نصب، مهم است که کاشی‌ها از نظر ضخامت یکنواخت باشند. عدم یکنواختی در ضخامت کاشی‌ها می‌تواند مشکلات زیادی در روند نصب ایجاد کرده و حتی در درازمدت به خرابی و آسیب دیدن کاشی‌ها منجر شود.

سطح، لعاب، طرح و رنگ

کیفیت سطح کاشی یکی از مهم‌ترین معیارهای درجه‌بندی است. عیوب سطحی مانند خال، لکه، ترک مویی و حفره‌ها می‌توانند کیفیت ظاهری کاشی را تحت تأثیر قرار دهند.

از دیگر مشکلاتی که می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر درجه کاشی اثر بگذارد، لب‌پریدگی و شکستگی لبه‌ها است که باعث می‌شود کاشی از استانداردهای تولید خارج شود. همچنین یکنواختی رنگ و دقت در چاپ طرح نیز از عواملی است که در ارزیابی درجه کاشی‌ها باید مدنظر قرار گیرد.

مقاومت فیزیکی (سایش، ضربه، یخ‌زدگی و جذب آب)

مقاومت مکانیکی یکی از ویژگی‌های کلیدی کاشی‌ها است. مقاومت در برابر سایش از طریق آزمون PEI اندازه‌گیری می‌شود و در کاشی‌هایی که برای فضاهای پرترافیک استفاده می‌شوند، حداقل کلاس PEI 4 باید رعایت شود.

جذب آب یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها در استاندارد ملی کاشی است؛ کاشی‌های پرسلانی با جذب آب کمتر از 0.5% برای فضاهای مرطوب بسیار مناسب هستند.

استانداردهای بین‌المللی و ملی در درجه‌بندی

در ایران، استاندارد ملی کاشی‌ها را به چهار درجه تقسیم می‌کند. کاشی درجه یک باید عاری از هرگونه عیب ظاهری از فاصله یک متر باشد و برای فضاهای مهم و پر تردد توصیه می‌شود.

کاشی درجه دو ممکن است حداکثر سه عیب از فاصله یک متری داشته باشد، ولی باید از دو متری قابل مشاهده نباشد. این درجه تعادل مناسبی میان کیفیت و قیمت ارائه می‌دهد. در نهایت، کاشی درجه سه معمولاً حداکثر سه عیب از فاصله دو متری دارد و بیشتر برای فضاهای کم‌اهمیت و غیرپرتردد استفاده می‌شود.

ضوابط و نشانه‌های فنی درج شده روی بسته‌بندی

اطلاعات درج شده روی بسته‌بندی کاشی، از جمله درجه محصول، نام تولیدکننده، کد محصول، ابعاد، تاریخ تولید و سایر مشخصات فنی، می‌تواند راهنمای مناسبی برای خریداران باشد. مطالعه دقیق این اطلاعات، به‌ویژه برچسب درجه کاشی، امکان تشخیص دقیق‌تری از وضعیت کیفی محصول را فراهم می‌آورد.

در برخی موارد به‌جای درجه‌بندی عددی، از حروف برای گریدبندی استفاده می‌شود. گرید A معمولاً بالاترین کیفیت را نشان می‌دهد، اما باید توجه داشت که درجه‌بندی به‌عنوان یک سیستم قانونی و رسمی برای استانداردهای تولید است، در حالی که گرید به‌عنوان طبقه‌بندی داخلی کارخانه‌ها عمل می‌کند.

مقایسه درجه‌بندی کاشی دیواری و سرامیک کف

معیارهای ارزیابی کاشی دیواری و سرامیک کف به‌طور قابل‌توجهی متفاوت است. سرامیک‌های کف باید مقاومت بیشتری در برابر سایش، فشار و ضربه داشته باشند. همچنین لعاب آنها باید ضد لغزش باشد تا از خطرات ناشی از لغزش جلوگیری شود. از سوی دیگر، کاشی‌های دیواری بیشتر بر زیبایی و طراحی متمرکز هستند و مقاومت فیزیکی آنها به اندازه سرامیک‌های کف اهمیت ندارد.

مراحل و روش‌های تشخیص درجه‌بندی کاشی و سرامیک

بررسی ظاهری: سطح، لعاب، قوس و کناره‌ها

اولین مرحله در ارزیابی کاشی‌ها، بازرسی ظاهری است که معمولاً توسط اپراتورها انجام می‌شود. آنها هر کاشی را از نظر وجود عیوب سطحی بررسی می‌کنند. خطای قوس یا انحراف در لبه‌ها توسط سنسورهای الکترونیکی اندازه‌گیری می‌شود. این ابزارها می‌توانند خمیدگی‌های مقعر یا محدب را تشخیص داده و دقت نصب را ارتقاء دهند.

تست‌های ساده مهندسی و آزمایشگاهی

علاوه بر بررسی‌های ظاهری، تست‌های فنی نیز برای ارزیابی مقاومت کاشی‌ها انجام می‌شود. آزمون جذب آب و آزمون مقاومت به خمش از جمله این آزمایش‌ها هستند که میزان کیفیت و عملکرد کاشی‌ها را در شرایط مختلف بررسی می‌کنند.

تشخیص درجه‌بندی از روی اطلاعات کارتن و لیبل محصول

برای خریداران، ساده‌ترین روش برای تشخیص درجه کاشی، مطالعه دقیق اطلاعات درج شده روی کارتن است. در صورتی که قیمت به‌طور غیرمعمولی پایین باشد، این می‌تواند نشانه‌ای از پایین بودن درجه کاشی باشد.

انتخاب از کاشی و سرامیک بر اساس درجه‌بندی

انتخاب مناسب بر پایه کاربری فضا

برای فضاهایی مانند حمام و آشپزخانه، انتخاب کاشی درجه یک یا دو با جذب آب پایین توصیه می‌شود. این کاشی‌ها در برابر رطوبت مقاوم بوده و دوام بیشتری دارند.

برای پذیرایی، انتخاب کاشی‌هایی با کیفیت ظاهری بالا که مطابق با نیاز فضا باشد، ضروری است. در فضاهای باز نیز باید از کاشی‌های پرسلانی با جذب آب بسیار کم استفاده کرد.

تأثیر درجه‌بندی بر دوام و نگهداری

کیفیت و دوام کاشی به‌طور مستقیم به درجه آن ارتباط دارد. تمیز کردن کاشی درجه یک به‌خاطر نداشتن عیوب سطحی راحت‌تر است و از آلودگی‌ها جلوگیری می‌کند. در مقابل، کاشی‌های درجه پایین‌تر ممکن است دارای حفره‌ها و ناهمواری‌هایی باشند که باعث تجمع گرد و غبار و آلودگی‌ها می‌شود.

نکات مهم نصب و اجرای صحیح انواع درجات

نصب صحیح کاشی‌ها می‌تواند به افزایش عمر مفید آنها کمک کند. برای کاشی‌های درجه یک باید از چسب‌های باکیفیت استفاده کرد و سطح زیرین باید کاملاً صاف باشد.

برای کاشی‌های درجه پایین‌تر، توجه به نصب صحیح و استفاده از سیستم‌های ترازکننده اهمیت بیشتری دارد تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود.

سؤالات پرتکرار کاربران درباره درجه‌بندی کاشی و سرامیک

چطور درجه کاشی را تشخیص دهیم؟

بهترین روش برای تشخیص درجه کاشی، مطالعه دقیق اطلاعات درج شده روی کارتن محصول است. این اطلاعات به‌ویژه شامل درجه، گرید و تاریخ تولید می‌شود.

آیا گرید و درجه یکسان هستند؟

خیر، درجه‌بندی به‌عنوان یک تقسیم‌بندی رسمی برای استانداردهای کیفی است، در حالی که گرید یک طبقه‌بندی داخلی کارخانه است که کیفیت کلی محصول را نشان می‌دهد.

کاشی درجه یک چه ویژگی‌هایی دارد؟

کاشی درجه یک هیچ‌گونه عیبی از فاصله یک متری ندارد و معمولاً مقاومت بیشتری در برابر سایش و آسیب‌ها دارد.

آیا کاشی درجه سه برای حمام مناسب است؟

کاشی‌های درجه سه به دلیل جذب بالاتر آب و عدم مقاومت کافی در برابر رطوبت برای فضاهای مرطوب مانند حمام توصیه نمی‌شوند.

آنچه از مقاله درجه‌بندی کاشی و سرامیک متوجه می‌شویم

درجه‌بندی کاشی و سرامیک ابزاری کاربردی برای تشخیص کیفیت و انتخاب مناسب در پروژه‌های ساختمانی است. با رعایت معیارهایی نظیر جذب آب کمتر از ۳٪، ضخامت یکنواخت، لعاب بدون خال و مقاومت سایش بالا، می‌توان به‌راحتی محصولاتی با دوام و زیبا انتخاب کرد. برچسب درج‌شده روی بسته‌بندی اطلاعات حیاتی را در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهد تا انتخاب هوشمندانه‌ای داشته باشد.

برای فضاهای پرتردد از کاشی درجه یک، برای فضاهای داخلی از کاشی درجه دو و برای پوشش‌های دیواری اقتصادی از کاشی درجه سه استفاده می‌شود. در نهایت، انتخاب مناسب کاشی بر اساس کاربری فضا، نصب صحیح و نگهداری مناسب می‌تواند عمر مفید محصول را افزایش داده و به حفظ کیفیت کلی ساختمان کمک کند.